Column: Zwart geld op de zwarte lijst
Net een nieuw huis gekocht? Gefeliciteerd! Nu hoeft het huis alleen nog maar aan u te worden geleverd. Voor deze levering schakelt u een notaris in die de levering voor u verzorgt. Gebruikt u voor de aankoop niet alleen geld dat u leent van de bank, maar ook eigen geld? Dan wordt u gevraagd naar de herkomst van deze eigen middelen.
Cliëntenonderzoek en meldingsplicht in het notariaat
Op 25 juli 2018 is de herziene Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (WWFT) van kracht geworden en is de WWFT verscherpt. Door de invoering van deze wet zijn alle notarissen wettelijk verplicht om een cliëntenonderzoek en een onderzoek naar de herkomst van gelden te verrichten. Ook heeft de notaris een meldingsplicht wanneer er een vermoeden is van witwassen of het financieren van terrorisme. Deze verplichting geldt voor alle zaken waarbij een onroerend goed betrokken is.
Onderzoeksplicht notaris nader belicht
Vanwege de WWFT is de notaris wettelijk verplicht tot het verrichten van cliëntenonderzoek en het maken van een melding bij een vermoeden van witwassen of financieren van terrorisme.
Die onderzoeksplicht valt uiteen in twee onderdelen:
– het verplichte cliëntenonderzoek.
– het verplichte onderzoek naar de herkomst van financiële middelen.
Cliëntenonderzoek
Voor het gehele werkterrein van de notaris geldt een verplicht cliëntenonderzoek. Alle cliënten die een transactie door de notaris willen laten uitvoeren dienen zich persoonlijk te identificeren met een origineel identiteitsbewijs.
Onderzoeksplicht naar de herkomst van financiële middelen
Het onderzoek ‘herkomst van middelen’ houdt in dat de notaris verplicht onderzoek moet doen naar de herkomst van het geld dat bij een transactie wordt gebruikt. Daarnaast geldt deze onderzoeksplicht ook als de transactie met andere middelen dan geld wordt gefinancierd (verrekening, schuldig erkennen, aandelen of andere activa).
Wat wordt er van u gevraagd?
Het uitgangspunt is de verklaring van de cliënt. Deze verklaring wordt door de notaris onderzocht en de cliënt dient deze verklaring te onderbouwen en aan te tonen met documenten, bijvoorbeeld met bankafschriften of jaarrekeningen. Welke informatie precies nodig is hangt onder andere af van de herkomst van de middelen.
Als de gelden afkomstig zijn uit zwart geld (bijvoorbeeld geld uit de “oude sok” of uit de kluis) dat niet is opgegeven bij de Belastingdienst is er al sprake van fiscale fraude.
Fiscale fraude is een vorm van witwassen, ook als de inkomsten afkomstig zijn uit legale bron. Deze gelden worden dan aangemerkt als “voorwerpen afkomstig van enig misdrijf” en mogen door de notaris niet worden geaccepteerd als betaling van de koopsom van een woning.
Melding ongebruikelijke transacties
De notaris is verplicht ongebruikelijke transacties te melden die te maken kunnen hebben met witwaspraktijken of het financieren van terrorisme. n De notaris meldt dit bij het meldpunt ongebruikelijke transacties, officieel FIU-Nederland genaamd. Ook wanneer het gaat om een voorgenomen transactie die (nog) niet is uitgevoerd. De notaris mag volgens de wet zijn cliënt niet van een melding op de hoogte brengen.
Verder mogen notarissen op basis van eigen beroepsregels geen contante bedragen aannemen van meer dan € 2.500,–. Wanneer er toch meer dan € 2.500,– in contanten wordt betaald of een dergelijke betaling wordt overwogen, zal de notaris dit bij het FIU-Nederland melden. De meldingsplicht geldt ook wanneer de cliënt aan de notaris verzoekt de koopsom van meer dan € 2.500,– aan hem in contanten uit te betalen.
Conclusie
Bij onroerendgoedtransacties zal de notaris vragen naar de herkomst van uw eigen geld dat u gebruikt voor de financiering van een aankoop en ook om dit met bewijzen aan te tonen. Niet uit nieuwsgierigheid, maar omdat de wet dit van hem of haar verwacht.
De notaris heeft geen meldingsplicht wanneer eventuele (voorgenomen) ongebruikelijke transacties in een oriënterende bespreking ter sprake komen.
Cliënten kunnen dan alles vrij met de notaris bespreken. De wettelijke verplichtingen gelden vanaf het moment dat de notaris een zaak daadwerkelijk in behandeling neemt en het duidelijk is dat de gevraagde transactie onder de wettelijke regeling valt.